Ustalenie tego, jaki rodzaj umowy będzie korzystny w danej sytuacji jest ważne zarówno dla twórców utworów (np. malarzy, pisarzy, projektantów, programistów), jak i korzystających z tych utworów. Ten wybór będzie decydował o tym, jakie prawa i przez jaki okres im przysługują w związku z autorstwem lub korzystaniem z danego utworu.
Umowa licencyjna
Umowa licencyjna to umowa ureguowana w art. 66-68 prawa autorskiego, poprzez którą jeden podmiot zezwala na korzystanie ze swego utworu innemu podmiotowi.
Wyróżnia się umowę licencyjną:
niewyłączną
wyłączną
Umowa licencyjna niewyłączna określa, że twórca utworu (licencjodawca) ma nadal możliwość udzielania dalszych licencji. Natomiast umowa licencyjna wyłączna daje korzystającemu z utworu (licencjobiorcy) wyłączne prawo korzystania z utworu.
Warunki stawiane umowie licencyjnej wyłącznej:
forma pisemna
może zostać zawarta na czas nieoznaczony, a jeśli nie wskazano tego, to uważa się, że została zawarta na okres 5 lat, gdy została zawarta na okres dłuższy przyjmuje się, że została zawarta na czas nieoznaczony.
Niewypowiadalność licencji zawartej na oznaczony czas
Licencja zawarta na okres dłuższy niż 5 lat nie może zostać wypowiedziana i dopiero po tym okresie staje się licencją zawartą na czas nieoznaczony i można dokonać jej wypowiedzenia.
Licencjobiorca może udzielać sublicencji tylko jeśli zostało to przewidziane w licencji.
Licencja może stać się licencją dożywotnią (wieczysta), ale katalog praw, które przysługują licencjobiorcy jest ciągle odmienny niż ten, który przysługuje twórcy utworu.
Czy zatem jest inne wyjście w sytuacji, gdy korzystający z utworu chce nabyć prawa do niego?
Tak, takim rozwiązaniem może być zawarcie umowy o przeniesienie praw autorskich.
Umowa o przeniesienie praw autorskich
Umowa o przeniesienie praw autorskich stanowi zbiór postanowień, na mocy których twórca utworu przenosi trwale prawa, które mu przysługują na inną osobę. Umowa ma skutek zobowiązująco-rozporządzający i cechuje ją trwałość. Z tą umową wiąże się prawo do wyłącznego korzystania z utworu.
Umowa powinna zostać zawarta w formie pisemnej pod rygorem nieważności.
Pola eksploatacji
Kluczowe dla obu rodzajów umów jest określenie pól eksploatacji, na których odbywa się korzystanie z utworu. Co do zasady, pola eksploatacji powinny zostać precyzyjnie określone w umowie i nie można wskazywać pól eksploatacji, które nie są znane w momencie zawarcia umowy. Oto przykładowe pola eksploatacji (art. 50 prawa autorskiego):
W zakresie utrwalania i zwielokrotniania utworu – wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy utworu, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
W zakresie obrotu oryginałem albo egzemplarzami , na których utwór utrwalono – wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy;
W zakresie rozpowszechniania utworu w sposób inny niż określony w pkt. 2 – publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie utworu, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym.
Co należy wziąć pod uwagę przy dokonywaniu wyboru między umową licencyjną a umową o przeniesienie praw autorskich?
Zarówno twórca utworu, jak i korzystający z niego przy podejmowaniu decyzji o tym, na jaką umowę się zdecydować powinni wziąć pod uwagę szereg okoliczności.
Twórca utworu powinien w szczególności rozważyć:
Jakie ma plany związane ze swą twórczością? Czy zamierza wykorzystywać ten utwór w przyszłości?
Czy zamierza osiągać korzyść majątkową z tego tytułu stale czy jednorazowo?
Czy jego utworem może być zainteresowana większa grupa osób?
Czy zamierza udoskonalać swój utwór?
Czy zamierza zawierać sam umowy licencyjne z korzystającymi z jego utworu czy zawrze jedną umowę o licencję wyłączną i dopuści tym samym sublicencje?
Korzystający z utworu powinien w szczególności rozważyć:
Jakie ma plany związane z danym utworem? Czy zamierza go udoskonalać?
Czy zlecał wykonanie tego utworu?
Czy zamierza cyklicznie uiszczać opłaty czy uczyni to jednorazowo?
Co zyska nabywając prawa do tego utworu?
Stan na dzień: 8 lutego 2019 roku
Foto: pixabay.com