Przy okazji kolejnego sporu o serię filmów rysunkowych “Bolek i Lolek”, opiszę dzisiaj zagadnienie praw autorskich do utworu audiowizualnego.
Utwór audiowizualny
Stanowi serię powiązanych ze sobą, udźwiękowionych lub nieudźwiękowionych obrazów przeznaczonych do odtwarzania, niezależnie od nośnika na którym go ustalono.
W myśl art. 69 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, współtwórcami utworu audiowizualnego są osoby, które wniosły wkład twórczy w jego powstanie, a w szczególności:
reżyser,
operator obrazu,
twórca adaptacji utworu literackiego,
twórca stworzonych dla utworu audiowizulanego utworów muzycznych lub słowno-muzycznych oraz
twórca scenariusza.
Ustawowe określenie kręgu współtwórców nie jest lista zamknięta współtwórców utworu audiowizualnego. W powyższym wyliczeniu pominięci zostali np. montażyści.
Natomiast zgodnie z art. 70 ust. 1 tejże ustawy domniemywa się, że producent utworu audiowizualnego nabywa wyłączne prawa majątkowe do eksploatacji tych utworów w ramach utworu audiowizualnego jako całości; nabycie takie następuje w ramach:
umowy o stworzenie utworu lub
umowy o wykorzystanie istniejącego już utworu.
Główny reżyser, operator obrazu, twórcy scenariusza, twórcy innych utworów literackich lub muzycznych, które stworzone zostały jako element składowy utworu audiowizualnego lub zostały w nim wykorzystane, a także artyści wykonawcy (np. odtwórcy głównych ról, ról drugoplanowych itd.) są uprawnieni do:
wynagrodzenia proporcjonalnego do wpływów z tytułu wyświetlania utworu audiowizualnego w kinach;
wynagrodzenia z tytułu najmu egzemplarzy utworów audiowizualnych oraz publicznego odtwarzania tych utworów;
wynagrodzenia z tytułu nadawania utworu w telewizji lub też poprzez inne środki publicznego udostępniania utworów; oraz
wynagrodzenia z tytułu reprodukowania utworu audiowizualnego na egzemplarzu przeznaczonym do własnego użytku osobistego.
Wynagrodzenie to wypłaca się za pośrednictwem organizacji zbiorowwego zarządzania prawami autorskimi.
Do utworu audiowizualnego odnosi się zatrzeżenie, że jeśli w terminie pięciu lat od przyjęcia zamówionego utworu składowego do utworu audiowizualnego nie dojdzie do rozpowszechnienia utworu zamówionego z utworem audiowizualnym, twórca jest uprawniony, po upływie powyższego terminu, do udzielenia zezwolenia na rozpowszechnianie tego utworu składowego w innym utworze audiowizualnym. Strony umowy, której przedmiotem jest powołany utwór składowy mogą skrócić powyższy termin.
Producent utworu audiowizualnego jest uprawniony do dokonywania tłumaczeń tego utworu na różne wersje językowe bez zgody jego twórców.
Prawo do nadzoru autorskiego może być wykonywane tylko w stosunku do ostatecznej wersji tego utworu tzn. w praktyce wersji ustalonej jako wersja wzorcowa.
Stan na dzień: 2 kwietnia 2019 roku
Foto: pixabay.com