Tymczasowe aresztowanie to najbardziej dotkliwy ze środków zapobiegawczych, który stosowany jest wobec podejrzanego lub oskarżonego w toku postępowania karnego. Tymczasowe aresztowanie polega na osadzeniu tej osoby w stałym miejscu (areszcie śledczym), w izolacji od świata zewnętrznego.
Środek zapobiegawczy w postaci tymczasowego aresztowania stosowany jest, gdy cel stosowania i przesłanka ogólna oraz jedna z przesłanek szczególnych, a jednocześnie pozostałe środki zapobiegawcze (wolnościowe) nie będą wystarczające.
Sąd stosuje tymczasowe aresztowanie
Tymczasowe aresztowanie stosowane jest przez sąd. W postępowaniu przygotowawczym wniosek składany jest przez prokuratora, a w postępowaniu sądowym tymczasowe aresztowanie stosowane jest z urzędu, na wniosek prokuratora lub oskarżyciela posiłkowego.
Oto przesłanki tymczasowego aresztowania:
Przesłanka ogólna
Potrzeba zabezpieczenia prawidłowego toku postępowania, gdy zebrane dowody wskazują na duże prawdopodobieństwo, że podejrzany popełnił przestępstwo.
Przesłanki szczególne
1) Uzasadniona obawa ucieczki lub ukrycia się oskarżonego, zwłaszcza wtedy, gdy nie można ustalić jego tożsamości albo nie ma on w kraju stałego miejsca pobytu
2) Uzasadniona obawa, że oskarżony będzie nakłaniał do składania fałszywych zeznań lub wyjaśnień albo w inny bezprawny sposób utrudniał postępowanie karne
3) Jeżeli oskarżonemu zarzuca się popełnienie zbrodni lub występku zagrożonego karą pozbawienia wolności, której górna granica wynosi co najmniej osiem lat, albo gdy sąd I instancji skazał go na karę pozbawienia wolności nie niższą niż trzy lata, potrzeba zastosowania tymczasowego aresztowania w celu zabezpieczenia prawidłowego toku postępowania może być uzasadniona grożącą oskarżonemu surową karą
4) Środek zapobiegawczy można wyjątkowo zastosować także wtedy, gdy zachodzi uzasadniona obawa, że oskarżony, któremu zarzucono popełnienie zbrodni lub umyślnego występku, popełni przestępstwo przeciwko życiu, zdrowiu lub bezpieczeństwa groził.
Poręczenie majątkowe
Sąd decydując o zastosowaniu bądź przedłużeniu tymczasowego aresztowania może zastrzec, że ten izolacyjny środek zapobiegawczy ulegnie zmianie z chwilą złożenia, nie później niż w wyznaczonym terminie, określonego poręczenia majątkowego.
Czas trwania tymczasowego aresztowania
W postępowaniu przygotowawczym sąd, stosując tymczasowe aresztowanie, oznacza jego termin na okres nie dłuższy niż 3 miesiące.
Sąd pierwszej instancji właściwy do rozpoznania sprawy, gdy zachodzi tego potrzeba, może przedłużyć tymczasowe aresztowanie na okres, który łącznie nie może przekroczyć 12 miesięcy.
Łączny okres stosowania tymczasowego aresztowania do chwili wydania pierwszego wyroku przez sąd pierwszej instancji nie może przekroczyć 2 lat.
