W art. 76 Karty Nauczyciela określono kary za przewinienie dyscyplinarne nauczyciela i są nim:
Nagana z ostrzeżeniem;
Zwolnienie z pracy;
Zwolnienie z pracy z zakazem przyjmowania ukaranego do pracy w zawodzie nauczyciela w okresie 3 lat od ukarania;
Wydalenie z zawodu nauczyciela.
Przy orzeczeniu kary wydalenie z zawodu, ukarany nauczyciel ma zakaz zatrudnienia w zawodzie nauczyciela.
Przy wymiarze kary znaczenie ma zarówno przebieg zdarzenia, sposób zachowania sprawcy przed popełnieniem przewinienia, jak i po nim, w tym w trakcie postępowania dyscyplinarnego. Za dane przewinienie orzekana jest tylko jedna kara.
Jakie zachowanie może stanowić przewinienie dyscyplinarne?
Zgodnie z art. 75 ust. 1 Karty Nauczyciela nauczyciel może zostać pociągnięty do odpowiedzialności dyscyplinarnej za uchybienie godności zawodu lub obowiązkom, o których mowa w art. 6, w tym:
rzetelne realizowanie zadań związanych z powierzonym mu stanowiskiem oraz podstawowymi funkcjami szkoły: dydaktyczną, wychowawczą i opiekuńczą, w tym zadań związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa uczniom w czasie zajęć organizowanych przez szkołę,
wspieranie każdego ucznia w jego rozwoju;
dążenie do pełni własnego rozwoju osobowego;
doskonalenie się zawodowo, zgodnie z potrzebami szkoły;
kształcenie i wychowywanie młodzież w umiłowaniu Ojczyzny, w poszanowaniu Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, w atmosferze wolności sumienia i szacunku dla każdego człowieka,
dbanie o kształtowanie u uczniów postaw moralnych i obywatelskich zgodnie z ideą demokracji, pokoju i przyjaźni między ludźmi różnych narodów, ras i światopoglądów.
Nauczyciel zobowiązany jest postępować tak, by był przykładem dla uczniów, powinien więc szczególnie dbać o zachowanie najwyższych standardów moralnych, etycznych, a także postępować zgodnie z prawem i zasadami współżycia społecznego.
Jakie przykładowe czyny uznawane są za przewinienia dyscyplinarne?
Uchybienie godności zawodu jest zwrotem niedookreślonym. Czyny nauczyciela, które mogą wiązać się z odpowiedzialnością dyscyplinarną to: narażanie uczniów na utratę zdrowia i życia, nieetyczne zachowania wobec współpracowników i kierownictwa placówki oświatowej (rozpowszechnianie nieprawdziwych informacji, rozpowszechnianie informacji objętych tajemnicą rady pedagogicznej), stosowanie przemocy fizycznej, stosowanie przemocy psychicznej, niewłaściwe realizowanie zadań edukacyjnych i wychowawczych, niską kulturę osobistą (używanie wulgaryzmów), dopuszczenie się plagiatu, oszustwo, poświadczenie nieprawdy, fałszerstwo, pedofilię, poniżanie uczniów, wykorzystywanie swojej pozycji w celu zmuszenia ucznia do określonych zachowań czy inne obcesowe zachowania, które nie przystają osobie zobowiązanej do kształtowania pożądanych postaw. Powyższy katalog nie ma charakteru zamkniętego (wyrok SA w Warszawie z 19.12.2018 r., III APo 17/18).
Czy nauczyciel odpowiada za te same czyny karnie?
Nauczyciele podlegają odpowiedzialności dyscyplinarnej za uchybienia godności zawodu nauczyciela lub jego obowiązkom niezależnie od odpowiedzialności karnej i w tym zakresie komisje dyscyplinarne dla nauczycieli korzystają z autonomii także przy orzekaniu o stosowanych karach dyscyplinarnych (orzeczenie SN z 11.05.2000 r., III SZ 2/00).
Stan prawny na dzień: 25 stycznia 2024 roku
Zdjęcie: freepik.com