Hejt internetowy (z ang. hate speech), inaczej mowa nienawiści, to bezpodstawne obrażanie oraz wulgarne i agresywne komentowanie. Hejter nie ma zamiaru zmieniać opinii innych, kieruje często argumenty ad personam i jego wypowiedzi mają wydżwięk wyjątkowo negatywny.
Hejt może dotyczyć zarówno osób publicznych, w tym gwiazd showbiznesu, jak wszystkich innych, w tym dzieci i młodzież. Hejt internetowy może oprócz osob fizycznych dotyczyć również osób prawnych (przedsiębiorstw, stowarzyszeń, fundacji itd).
Do hejtu dochodzi często w wystawianych recenzjach lub opiniach przedsiębiorstwom, towarom lub usługom. Należy w takim przypadku odróżnić (dozwoloną) opinię krytyczną od hejtu.
W polskiej rzeczywistości praktycznie tylko ludzie świata showbiznesu, mediów i polityki decydują się na podejmowanie kroków prawnych wobec hejterów.
Pamiętać należy, że każdemu przysługują te same prawa, a podstawowym problemem w tym względzie pozostaje powszechne ignorowanie zachowań określanych jako hejt internetowy. Często wystarczy zgłoszenie tego faktu organom ścigania albo zwrócenie się o pomoc do prawnika.
KOGO DOTYCZY PROBLEM HEJTU?
Problem dotyczy wszystkich Internautów, ale szczególnie narażoną na niebezpieczeństwo jest grupa dzieci i młodzieży. To właśnie młodzież najczęściej staje się ofiarą, ale też sprawcą hejtu internetowego.
Z badań przeprowadzonych przez Fundację Dzieci Niczyje wynika, że z tym zjawiskiem spotkało się 4 na 10 młodych ludzi w wieku od 14 do 17 lat. Ofiarą hejtu i innych form cyberprzemocy padł już co piąty polski nastolatek. Tego rodzaju cyberprzemoc może prowadzić do poważnych problemów psychicznych, a nawet samobójstw.
JAK PRAWO MOŻE POMÓC W PRZYPADKU HEJTU INTERNETOWEGO?
Hejt stanowi na gruncie polskiego kodeksu karnego przestępstwo i ściganiu podlega w szczególności:
zniesławienie (art. 212 k.k.),
znieważenie (216 k.k.),
groźby karalne (art. 190 k.k.),
uporczywe nękanie (190a k.k.),
dokuczanie lub złośliwe wprowadzanie w błąd (art. 107 kodeksu wykroczeń),
propagowanie faszyzmu, totalitaryzmu, rasizmu (art. 256 k.k.),
znieważenie osoby lub grupy osób ze względu na ich pochodzenie, religię, narodowość (art. 257 k.k.),
znieważenie Rzeczypospolitej i innych narodów (art. 133 k.k.).
Z pomocą przychodzi też kodeks cywilny (art. 23 i 24 § 1 Kodeksu cywilnego), który umożliwia osobie, której dobra osobiste naruszono, skierowanie żądania zaniechania działania (usunięcie wpisu), usunięcia skutków naruszenia, zadośćuczynienia i/lub odszkodowania, jeżeli wpis wyrządził jej szkodę majątkową.
W praktyce hejterom najczęściej zarzuca się przestępstwo znieważenia lub zniesławienia, które ścigane są zoskarżenia prywatnego, co oznacza, że akt oskarżenia musi zostać wniesiony osobiście przez pokrzywdzonego.
Aby wnieść prywatny akt oskrażenia konieczne jest uzyskanie danych osobowych dotyczących hejtera. W tym celu należy najpierw skierować się do administratora serwisu lub forum o usunięcie treści naruszających prawo. Gdyby administrator odmówił usunięcia wpis, to naraża się na odpowiedzialność zgodnie z procedurą notice-and-takedown, która przewiduje odpowiedzialność administartora w razie powzięcia przez niego wiadomości o naruszeniu prawa innego użytkownika i niepodjęciu stosownych kroków.
W razie uzyskania przez ofiary hejtu numeru IP hejtera, należy udać się do Prokuratury lub Policji, aby uzyskać dane osób korzystających z tego numeru IP. Więcej o tym jak ustalić dane osobowe sprawcy po adresie IP znajdziesz na moim blogu tutaj: Ustalenie adresu IP komputera sprawcy przestępstwa i zwolnienie z tajemnicy telekomunikacyjnej
Po uzyskaniu niezbędnych danych dotyczących sprawcy/sprawców, można wnieść prywatny akt oskarżenia.
JAKA KARA GROZI ZA HEJT INTERNETOWY?
Ten, kto dopuści się zniesławienia lub znieważenia za pomocą środków masowego komunikowania się podlega karze grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku. Sąd może orzecz nawiązkę na rzecz pokrzywdzonego, PCK albo inny cel społeczny wskazany przez pokrzywdzonego. Pokrzywdzony może wnioskować o podanie wyroku do publicznej wiadomości.
Odrębnie można wnosić żądania wynikające z odpowiedzialności cywilnej.
