Stale wzrasta liczba przypadków przestępstw wykonywanych z użyciem kart płatniczych. Staje się tak przez wzrost samej liczby kart w użyciu klientów banków, zwiększenie liczby bankomatów oraz większą świadomość społeczeństwa dotyczącą korzyści płynących z transakcji płatniczych. W związku z tym, coraz łatwiejszy staje się dostęp do środków pieniężnych potencjalnych ofiar dla przestępców.
Czym jest karta płatnicza?
Zgodnie z ustawą o usługach płatniczych, kartą płatniczą jest “karta uprawniająca do wypłaty gotówki lub umożliwiająca złożenie zlecenia płatniczego za pośrednictwem akceptanta lub agenta rozliczeniowego, akceptowaną przez akceptanta w celu otrzymania przez niego należnych mu środków, w tym kartę płatniczą w rozumieniu art. 2 pkt 15 rozporządzenia (UE) 2015/751” (art. 2 pkt 15a ustawy o usługach płatniczych).
Ustawowo nie dokonano podziału kart płatniczych. W doktrynie stosuje się różne kryteria podziału, w tym podział kart ze względu na sposób dokonywania płatności (wg R. Kaszubskiego i Ł. Obzejty):
karta debetowa
karta kredytowa
karta obciążeniowa
karta bankomatowa
karta przedpłacona
karta wirtualna
Karta płatnicza i prawo
Aby pociągnąć do odpowiedzialności sprawcę przestępstwa związanego z wykorzystaniem karty płatniczej, należy posiłkować się różnymi przepisami kodeksu karnego. Za K. Mikołajczykiem można wyróżnić następujące rodzaje przestępstw kartowych:
kradzież karty i wykorzystanie karty zagubionej
posługiwanie się kartami doręczonymi
wyłudzenie karty na podstawie wniosku zawierającego fałszywe dane bądź wystawionego na podstawioną osobę
nielegalne wykorzystanie numeru karty (carding)
wyłudzenie towarów i usług przez nielegalnego posiadacza karty
phishing
fałszowanie kart płatniczych
Czym jest skimming?
Skimming stanowi bezprawne skopiowanie zawartości paska magnetycznego karty bankowej (bankomatowej, kredytowej itp.) w celu wytworzenia duplikatu oryginalnej karty. Taka zduplikowana karta działa tak samo jak oryginalna, a transakcje nią dokonane obciążają prawowitego właściciela.
Wśród rodzajów przestępstwa skimmimgu wyróżnia się:
skimming bankomatowy – dokonuje się go przy wykorzystaniu urządzenia tzw. skimmera, które montowane jest w bankomacie;
skimming w punktach usługowo-handlowych – właściciele takich punktów sami lub w porozumieniu z przestępcami przechwytują dane karty, aby móc wykorzystać te dane do dokonania nieuprawnionej transakcji.
Jak się uchronić przed skimmingiem?
Jak podpowiada Policja, zanim dokonamy transakcji w bankomacie, należy sprawdzić, czy:
czytnik kart nie wygląda podejrzanie;
klawiatura bankomatu jest równa lub lekko obniżona w stosunku do poziomu obudowy;
czy do bankomatu nie są przymocowane podejrzane urządzenia – odstające elementy.
Pamiętajmy również, aby na bieżąco sprawdzać saldo naszego rachunku oraz wyciągi z kart i kont.
Co należy zrobić, gdy zaginie lub zostanie skradziona karta płatnicza?
Jeśli dojdzie do utraty karty płatniczej należy w pierwszej kolejności skontaktować się bankiem w celu dokonania zastrzeżenia karty:
poprzez Infolinię banku – wybierając opcję zastrzeżenia karty, która do minimum sprowadza wstępną weryfikację klienta;
w oddziale banku np. przy kradzieży torebki z telefonem i braku możliwości szybkiego kontaktu z Infolinią;
z poziomu bankowości elektronicznej – po zalogowaniu się w portalu banku.
Zastrzeżenie karty płatniczej “kończy jej życie”, dlatego przy odnalezieniu karty po jej wcześniejszym zastrzeżeniu trzeba się liczyć z koniecznością zamówienia nowej karty.
W niektórych bankach można dodatkowo wykorzystać funkcję blokadę autoryzacji.
Formą ochrony przed wykorzystaniem karty są limity transakcyjne, które są dostępne dla klientów banków.
Dokonując zastrzeżenia zagubionych lub skradzionych kilku kart płatniczych można wykorzystać numer Infolinii Systemu Zastrzegania Kart +48 828 828 828.
Więcej informacji na stronie www.zastrzegam.pl
Przy nieodnalezieniu karty należy zawsze liczyć się z tym, że dokonano jej kradzieży i kartę zastrzec.
Co się stanie, gdy stracimy środki na koncie w wyniku przestępstwa?
Zgodnie z obowiązującym w Polsce prawem odpowiedzialność za utratę środków na koncie w wyniku ich kradzieży nałożona jest na właściciela karty i bank, który ją wydał. Klient banku pokrywa starty w wysokości do 150 euro. W drodze reklamacji Bank dokonuje zwrot pozostałej kwoty stanowiącej stratę klienta, ale przed tym bada, czy nie doszło rażącego niedbalstwa klienta. Istnieje możliwość wykupienia ubezpieczenia na wypadek utraty karty i wtedy kwota może zostać zwrócona w całości.
Bank ma obowiązek dbać o zapewnienie odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa przechowywanych środków.
Przykładowe orzecznictwo: W wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie o sygn. akt I C 1208/16, bank musi zwrócić utracone środki przez klienta w wyniku ich kradzieży. Klient dokonał zgłoszenia tego faktu bankowi, który nie zareagował natychmiast i to spowodowało dalsze straty.
Stan na dzień: 25.01.2019 roku
Foto: pixabay.com