W związku z tym, że polską ustawę stosuje się do przestępstw, których miejsce popełnienia określono w ustawie i miejscowo właściwy do rozpoznania spraw jest sąd, w którego okręgu popełniono przestępstwa, to kluczowym staje się ustalenie miejsca popełnienia takiego przestępstwa. Jak prawidłowo ustalić miejsce popełnienia przestępstwa i jak tego dokonać w przypadku przestępstw popełnionych w Internecie?
Miejsce popełnienia przestępstwa
Podstawa prawna
Zgodnie z polskim prawem karnym, miejscem popełnienia przestępstwa jest miejsce, w którym:
sprawca działał,
sprawca zaniechał działania, do którego był zobowiązany,
skutek nastąpił,
skutek miał według zamiaru nastąpić (art. 6 Kodeksu karnego).
Ustalenie powyższego pozwala określić, jaką ustawę (wg zasady terytorialności z art. 5 Kodeksu karnego).
Kryteria pomocnicze w ustalaniu miejsca popełnienia przestępstwa i właściwości miejscowej
W przypadku, gdy nie można ustalić miejsca popełnienia przestępstwa należy skorzystać z kryteriów pomocniczych z art. 32 kodeksu postępowania karnego, gdzie wskazuje się, że właściwym staje się sąd, w którego okręgu:
a) ujawniono przestępstwo, czyli miejsce, w którym Policja lub prokuratura poweźmie informację o przestępstwie, b) ujęto oskarżonego, czyli miejsce jego zatrzymania lub ujęcia obywatelskiego, 3) oskarżony przed popełnieniem przestępstwa stale mieszkał lub czasowo przebywał, tj: każde miejsce, w którym oskarżony był z zamiarem pozostania na określony czas, a jego obecność nie miała charakteru okazyjnego. – zależnie od tego, gdzie najpierw wszczęto postępowanie przygotowawcze.
Wszczęcie postępowania przygotowawczego następuje z chwilą wydania formalnej decyzji o wszczęciu postępowania, bądź z chwilą dokonania pierwszej czynności w niezbędnym zakresie.
Jeżeli nie można ustalić właściwości miejscowej sądu według przepisów poprzedzających, sprawę rozpoznaje sąd właściwy dla dzielnicy Śródmieście miasta stołecznego Warszawy.
Jak ustala się miejsce popełnienia przestępstwa, gdy sprawca dokonał czynu zabronionego w Internecie?
Szczególnie problematyczna staje się sytuacja, gdy pojawia się kolizja i należy ustalić miejsce popełnienia przestępstwa w celu określenia właściwości miejscowej organów, które mają prowadzić postępowanie w danej sprawie.
Transgraniczność Internetu również w tym kontekście stanowi problem. Przy ustalaniu właściwej jednostki prokuratury w sprawach o przestępstwa popełnione za pośrednictwem Internetu warto zwrócić uwagę na § 114 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 7 kwietnia 2016 roku Regulamin wewnętrznego urzędowania powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury, który stanowi, że:
W sprawach o przestępstwa popełnione za pośrednictwem sieci teleinformatycznej i telekomunikacyjnej postępowanie przygotowawcze prowadzi się lub nadzoruje w jednostce, na której obszarze właściwości sprawca działał. Jeżeli nie można ustalić miejsca działania sprawcy, właściwą do prowadzenia lub nadzorowania postępowania jest ta jednostka, na obszarze właściwości której zostało ujawnione przestępstwo.
Jak ustalić miejsce popełnienia przestępstwa w przypadku przestępstw tranzytowych?
W doktrynie przyjmuje się dwa odmienne stanowiska. Ale przeważają głosy za przyjęciem, że pomimo tego, że miejsce popełnienia przestępstwa, jak i jego skutek nastąpił poza granicami Polski, ale związek przyczynowy przebiega przez Polskę, to można uznać, że przestępstwo zostało popełnione w Polsce (A. Zoll, K. Buchała).
Jak ustalić miejsce popełnienia przestępstwa w przypadku przestępstw internetowych?
W takim przypadku uznaje się, że w przypadku przestępstw formalnych (ich skutek nie musi nastąpić) ustala się miejsce zachowania sprawcy, a w przypadku przestępstw skutkowych zamiarem sprawcy może być wystąpienie skutku w jakimkolwiek miejscu i wtedy potencjalnie można uznać, że przestępstwo może zostać popełnione wszędzie (A. Wąsek).
Jak ustalić miejsce popełnienia przestępstwa w przypadku gier komputerowych?
Na przykładzie gry Second Life, uznać można, że w związku z tym, że uczestnicy gry, czyli stworzonego wirtualnego świata mogą popełniać przestępstwa z różnych stron świata, to można w takim przypadku zastosować polską ustawę.
Stan na dzień: 26 stycznia 2019 roku
Foto: pixabay.com
Comments