Żyjemy w czasach niezwykle szybkiego rozwoju nowych technologii. Wśród osiągnięć technologicznych wyjątkowe miejsce zajmuje Internet, który oprócz tego, że szczególnie sprzyja rozwojowi komunikacji masowej, to również stał się rzeczywistością pełną nowych zagrożeń (cyberzagrożeń). Łatwym celem cyberprzestępców często stają się dzieci przez ich łatwowierność i brak wiedzy o zagrożeniach, dlatego to przede wszystkim na rodzicach spoczywa obowiązek dbania o ich bezpieczeństwo również w świecie cyfrowym.
Jak pokazują wyniku opublikowanego ostatnio w Polsce przez NASK raportu z ogólnopolskiego badania społecznego Rodzice „Nastolatków 3.0”, skala zagrożeń jest ogromna, ale równie ważnym problemem jest nieświadomość tego problemu po stronie rodziców. Dlatego Ministerstwo Cyfryzacji ruszyło z akcją “Nie zgub dziecka w sieci”, która ma na celu edukować rodziców z tym zakresie.
Jakimi formami przemocy młodzi użytkownicy Internetu najczęściej się posługują?
przerabiają i publikują ośmieszające zdjęcia i filmy,
upubliczniają sekrety ofiary,
dystrybuują nieprawdziwe informacje lub krzywdzące opinie czy oceny,
złośliwie komentują wpisy i zdjęcia,
przechwytują profil lub pocztę i podszywając się pod ofiarę prowadzą w jej imieniu korespondencję,
celowo ignorują aktywność ofiary w sieci.
PIĘĆ RODZAJÓW CYBERZAGROŻEŃ – PIĘĆ PORAD DLA RODZICÓW:
CYBERPRZEMOC, w tym cyberprzemoc rówieśnicza z wykorzystaniem Internetu i urządzeń mobilnych, w tym m.in. groźba karalna, uporczywe nękanie, naruszenie intymności seksualnej, utrwalenie wizerunku nagiej osoby bez jej zgody, zniesławienie, zniewaga, bezprawne uzyskanie informacji, oszustwo komputerowe
Zalecenia dla rodziców: Rodzice powinni rozmawiać z dzieckiem o zasadach bezpiecznego korzystania z Internetu i informować dziecko o potencjalnych konsekwencjach podejmowanych działań. Należy również obserwować dziecko, zwracać uwagę, ile czasu spędza w sieci, podejmować w razie potrzeby interwencję i zapewnić dziecku wsparcie. Niezbędne może być korzystanie z porad specjalistów (pedagodzy szkolni, poradnie, linie telefoniczne itd.).
NIEBEZPIECZNE KONTAKTY, w tym kontakty z:
osobą dorosłą o skłonnościach pedofilskich;
osobą chcącą wciągnąć dziecko do subkultury, sekt lub grup przestępczych;
osobami propagującymi niebezpieczne zachowania np. samookaleczenie itd.
Zlecenia dla rodziców: Należy jak najwcześniej zapoznać dziecko z zasadami bezpiecznego korzystania z Internetu, wprowadzić zasadę informowania rodziców o każdym kontakcie z osobą dotąd nieznaną oraz zasady spotykania się w świecie rzeczywistym z osobą poznaną w Internecie. Młodszemu dziecku można ograniczyć możliwość kontaktu poprzez np. blokadę funkcji społecznościowych tj. czatu lub możliwości wpisywania komentarzy. W razie kontaktu dziecka z kimś potencjalnie niebezpiecznym należy zgłosić to policji, a następnie skupić się na dziecku i w razie potrzeby skorzystać z pomocy psychologa.
SZKODLIWE TREŚCI, w tym treści:
pornograficzne;
nawołujące do zachować przeciwko zdrowiu i życiu tj. samookaleczenie, stosowania wyniszczających diet, promocja zażywania niebezpiecznych substancji lub pochwalające samobójstwa;
dyskryminacyjne, nawołujące do wrogości, a nawet aktów agresji wobec różnych grup społecznych lub jednostek;
nieprawdziwe informacje, nie poparte wiedzą naukową, która może wpływać na postrzeganie rzeczywistości.
Zalecenia dla rodziców: Komputer dziecka należy wyposażyć w program filtrujący i/lub inne narzędzie kontroli rodzicielskiej. Należy rozmawiać z dzieckiem o tym, co robi w Internecie i uczyć jak powinno reagować na szkodliwe materiały poprzez zgłaszanie ich administratorowi serwisu.
SEKSTING I INNE ZACHOWANIA RYZYKOWNE, czyli niebezpieczne zjawisko przesyłania treści o charakterze erotycznym, głównie nagich lub półnagich zdjęć za pomocą Internetu i telefonu komórkowego, popularne szczególnie wśród nastolatków (może odbywać się również na żywo). Jak wskazują wyniki badania 5,6% nastolatków przyznaje, że zdarzyło im się wysłać swoje intymne zdjęcie osobie poznanej w Internecie. Te przesłane materiały mogą zostać wykorzystane w celu szantażu i wyłudzenia pieniędzy, pozyskania dalszych materiałów albo spotkania w świecie rzeczywistym.
Zalecenia dla rodziców: Należy zapewnić dziecku wsparcie, rozmawiać z nim o konsekwencjach takich ryzykownych zachować, uczyć odmawiać i tego, jak budować swój wizerunek w sieci. W razie potrzeby należy szybko reagować (dyżurnet.pl), domagać się usunięcia treści i udzielić wsparcia dziecku.
NADUŻYWANIE INTERNETU– aż 86,2% polskich dzieci loguje się do sieci codziennie, a 43,2% pozostaje online bez przerwy. Co trzecie małe dziecko korzysta z urządzeń mobilnych codziennie lub prawie codziennie w celu zabawy, podczas jedzenia posiłków czy ułatwiania zasypiania. Aż 13% polskich nastolatków dysfunkcyjnie korzysta z sieci tzn. nadużywa Internetu lub jest zagrożonych jego nadużywaniem. Prawie 20% nastolatków niedosypia z powodu surfowania po sieci, a ok. 30% odczuwa dyskomfort, kiedy nie ma dostępu do sieci.
Zalecenia dla rodziców: Należy obserwować wirtualne nawyki i zainteresowania dzieci, kontrolować czas, który poświęcają na surfowanie, zachęcać do aktywności offline. Jak najwcześniej należy ustalić sposób i czas korzystania z Internetu, a w razie niedostosowania się do ustalonych reguł ograniczać dostęp do sieci. W razie uzależnienia należy zwrócić się o pomoc do specjalisty.
Podsumowując, na rodzicach spoczywa obowiązek dbania zarówno o to, aby ich dziecko nie stało się ofiarą cyberprzestępstwa, ale również aby nie zostało jego sprawcą. Oczywistym jest, że wszystkich zagrożen nie unikniemy, ale kształtując prawidłowe zachowania i postawy u najmłodszych wpływamy na ich bezpieczeństwo w sieci.
Zgodnie się podkreśla, że rodzice powinni stawiać na profilaktykę i rozmawiać z dziećmi o świecie nowych technologii, ale przy tym unikać budowania systemu zakazów i wprowadzać ograniczenia dopiero wtedy, gdy dziecko nie dostosowuje się do ustalonych wspólnie reguł.
Stan na dzień: 3 września 2019 roku
Zdjęcie: pixabay.com