Program komputerowy i jego ochrona
Nie ma ustawowej definicji programu komputerowego. W doktrynie przyjmuje się szeroką definicję i wskazuje się, że jest to „zestaw instrukcji wykonywanych bezpośrednio lub pośrednio przez komputer w celu osiągnięcia określonego rezultatu”.
Słychać często pytania o to, w jaki sposób można chronić programy komputerowe?
Co do zasady program komputerowy nie podlega patentowaniu, ale istnieją metody wykorzystania patentu dla jego ochrony, o czym innym razem.
Standardowo program komputerowy podlega ochronie prawa autorskiego, jak każdy utwór literacki (utwór słowny). Odrębnie ochronie podlega interfejs programu komputerowego, czyli to co widzimy gołym okiem.
Prawo autorskie chroni:
kod źródłowy (zapisany na podstawie algorytmu tekst programu przy użyciu składni wybranego języka programowania);
kod wynikowy (0,1; nazywany również maszynowym lub wykonalnym; plik zawierający rozkazy, instrukcje, polecenia gotowe do wykonania przez procesor).
Zamiana kodów poprzez dekompilację (z kodu wynikowego na źródłowy) jest co do zasady zakazana.
Na czym polega specyfika ochrony programu komputerowego?
Ta specyfika polega na tym, że z programem komputerowym łączą się:
a) prawa autorskie – sprowadzone tylko do prawa autorstwa i prawa oznaczania autora (imię i nazwisko, pseudonim lub udostępnianie anonimowe).
b) prawa majątkowe – w przypadku utworów pracowniczych ex lege przechodzą na pracodawcę pod warunkiem, że tworzenie programów komputerowych wchodzi w zakres obowiązków pracownika;
c) brak dozwolonego użytku – ale istnieją uprawnienia tzw. legalnego dysponenta kopii programu komputerowego;
d) uprawnienie dodatkowe w postaci żądania zniszczenia posiadanych środków technicznych, których przeznaczeniem jest ułatwienie niedozwolonego usuwania lub obchodzenia technicznych zabezpieczeń programu.
Jakie wnioski płyną z przełomowego wyroku w sprawie Used Soft?
Wyrok TSUE potwierdził, że prawo dotyczące wyczerpania znajduje zastosowanie również w Internecie.
W szczególności wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE z 3 lipca 2012 roku w sprawie C-128/11 Used Soft wskazuje, że:
nabycie kopii niematerialnej tj. programu komputerowego stanowi “pierwszą sprzedaż”;
po wprowadzeniu programu do obrotu można go odsprzedać, gdyż doszło do wyczerpania (wcześniej nierozstrzygnięte było, to czy po legalnym nabyciu programu możliwa jest jego dalsza sprzedaż);
Przesłanki, aby można było powoływać się na sprawę Used Soft:
jednokrotnie zapłacono za program komputerowy,
nabywca nabył program z jego pełną funkcjonalnością,
nie ograniczono jego praw w czasie (tzw. licencja wieczysta).
W praktyce wyrok ten zrównuje program komputerowy z książką w zakresie przysługujących nabywcy praw. Wcześniej nie było to takie oczywiste.
Jakie uprawnienia przysługują legalnemu nabywcy?
Uznaje się, że legalny nabywca programu komputerowego może bez zgody:
zwielokrotniać
modyfikować program, jeśli jest to niezbędne do korzystania z niego.
Bez tych uprawnień, legalny nabywca po nabyciu programu komputerowego nie mógłby legalnie go wykorzystać np. po zakupie płyty z programem nie mógłby jej otworzyć i uruchomić.
Ochronie prawnej programu komputerowego służą trzy krajowe/unijne akty prawne:
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/24/WE z 23.04.2009 roku w sprawie ochrony prawnej programów komputerowych.
Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych z 4 luty 1994 roku.
Prawo własności przemysłowej z 30.06.2000 roku.
Warto zapamiętać:
Prawa autorskie do programu komputerowego podlegają chronie;
Odrębnej ochronie podlega jego interfejs, czyli to co widzimy w formie np. aplikacji mobilnych;
Należy ze zrozumieniem czytać licencje, które zawieramy i już na tym etapie ustalić czy będziemy potrzebowali dostępu do kodu źródłowego danego programu komputerowego.
Stan prawny na dzień: 21.01.2019 roku
Foto: pixabay.com
Comentarios