Zapach może zostać zastrzeżony jako znak towarowy, ale jest to wyjątkowo trudne i rzadko spotykane. W większości systemów prawnych, takich jak Unia Europejska, Stany Zjednoczone czy inne kraje, zarejestrowanie zapachu jako znaku towarowego wymaga spełnienia bardzo rygorystycznych kryteriów.
Warunki, które musi spełniać zapach jako znak towarowy:
Funkcja odróżniająca
Zapach musi być kojarzony wyłącznie z konkretną marką i umożliwiać konsumentom odróżnienie produktu od produktów konkurencji.
Nie może być jedynie dekoracyjny, funkcjonalny ani typowy dla danej kategorii produktów.
Możliwość przedstawienia zapachu w rejestrze
W Unii Europejskiej od 2017 roku, zgodnie z Rozporządzeniem (UE) 2015/2424, znak towarowy nie musi być przedstawiony graficznie, ale musi być przedstawiony w sposób jasny, precyzyjny, kompletny, łatwo dostępny i zrozumiały.
W przypadku zapachu oznacza to, że potrzebne jest szczegółowe opisanie zapachu (np. skład chemiczny) lub jego próba sensoryczna, co jest trudne do jednoznacznego ujęcia.
Brak funkcjonalności
Jeśli zapach pełni funkcję praktyczną (np. maskuje zapach surowców lub poprawia użytkowanie produktu), nie może zostać zarejestrowany jako znak towarowy.
Przykłady zapachów zarejestrowanych jako znaki towarowe:
Zapach świeżo skoszonej trawy (Benelux)
Został zarejestrowany jako znak towarowy dla piłek tenisowych.
Vennootschap onder Firma Senta Aromatic Marketing v. Markgraaf B.V., R 156/1998-2.
Uzasadnienie: Zapach nie pełni funkcji użytkowej ani dekoracyjnej w piłkach tenisowych i jest unikalny.
Zapach Play-Doh (USA)
Charakterystyczny zapach dziecięcej masy plastycznej (opisany jako połączenie wanilii z nutą migdałów) został zarejestrowany w 2018 roku.
Został uznany za element, który konsumenci kojarzą z marką.
Dlaczego zastrzeżenie zapachu jest trudne?
Subiektywność zapachu
Zapachy są trudne do jednoznacznego opisania w sposób, który spełnia wymagania prawne. Różne osoby mogą inaczej interpretować ten sam zapach.
Brak funkcji odróżniającej
Konsumenci rzadko identyfikują produkty na podstawie zapachu, szczególnie w branży perfum, gdzie zapach jest podstawową cechą każdego produktu.
Dowód unikalności
Wnioskodawca musi udowodnić, że zapach jest jednoznacznie kojarzony z jego marką na rynku. To wymaga długotrwałego użytkowania zapachu i przeprowadzenia badań konsumenckich.
Stanowisko w Unii Europejskiej
W Unii Europejskiej rejestracja zapachu jako znaku towarowego jest możliwa, ale skrajnie trudna:
Sprawa „Radox” (1999): Firma Unilever próbowała zarejestrować zapach mięty używany w swoich żelach pod prysznic. Wniosek został odrzucony, ponieważ nie udało się opisać zapachu w sposób wystarczająco jasny i precyzyjny.
Sprawa „Truskawkowy zapach ołówków” (2001): Wniosek również został odrzucony z podobnych powodów.
Sprawa Ralf Sieckmann v. Deutsches Patent- und Markenamt (C-273/00), na jej podstawie ustalono tzw. kryteria Sickmanna, ktore zakładają, że co prawda znak towarowy nie musi być przedstawiony w formie graficznej, to powinien spełniać następujące kryteria i powinien być: jasny, precyzyjny, samodzielny, łatwo dostępny, zrozumiały, trwały, obiektywny.
Podsumowanie
Zapach może być zarejestrowany jako znak towarowy, ale tylko w wyjątkowych przypadkach, gdy spełnia rygorystyczne wymagania dotyczące:
Unikalności,
Odróżnialności,
Jasnego i precyzyjnego opisu.
Stan prawny na dzień: 21 stycznia 2025 roku
Zdjęcie: freepik.com
Comments